میان نشان و نماد

نمایشگاه : میان نشان و نماد , پومپادور , فرانسه ۲۰۰۲

به این مسأله معتقد بودم که خوش‌نویسی ایرانی، نستعلیق، رابطه عمیقی با محیط پیرامون و معماری ما، معماری کویر و حتی تصاویر کویر دارد و استادان خوش‌نویس ما با الهام از طبیعت و گل‌ها، و حتی خوش‌نویسی ترکیب شده با شعر پارسی، این مهم را انجام داده‌اند.

در اسلام حتی نشان دادن بدن انسان و نقاشی کردن تقریباً ممنوع بوده است در نتیجه تمام هنر و ظرافت ایرانی در کاشی، تذهیب، خط ، شعر و حتی نمایشنامه‌ها منعکس شده و داستان‌های ما هم به شکل شعر هستند.

بیست سال است که در مورد این مسأله تحقیق می‌کنم و در این جشنی که یونسکو به نام جشن تنوع فرهنگ‌ها گذاشته، خواسته است که تنوع فرهنگ‌ها را جشن بگیریم. فعالیت‌های مختلفی مثل کنسرت مد نظر است.

یکی از برنامه‌ها، سخنرانی استاد فاین ‌ژنگ است که ایشان یکی از معتبرترین و بزرگ‌ترین خوش‌نویسان و نقاشان چینی هستند. بنده و ایشان در مورد نگاه بر خط چینی و ریشه‌هایش صحبت می‌کنیم و من هم در مورد ریشه‌های خط، کلاً از خط میخی تا خانواده‌های خط صحبت می‌کنم تا به نستعلیق برسم و نشان می‌دهم که اثرت معماری ایرانی و حتی آب و هوا‌، گل‌های صحرایی روی خط نستعلیق چه بوده و نیمی از وقت من هم به صحبت در مورد کارهای خودم اختصاص دارد.

در واقع تحقیق و دید روانکاوی، این امکان را به من داد که در آنتوپولوژی، خط فارسی و معماری و هنر فارسی در زمینه بزرگ ریشه‌های تاریخی سی هزار چهل هزار ساله نگاه کنم. چیزی که ایرانیان به وسیله خط نستعلق نشان دادند، چگونگی آوردن و هماهنگ کردن معماری و خط و شعر و تمام ذوق ایرانی با طبیعت ایرانی است.

آقای چنگیزی یکی از استادان پلی تکنیک در نیویورک در سال ۲۰۰۵ نشان داد که ریشه‌ی تمام خط‌هایی که در دنیا اختراع شدند در اجزای کوچکی است که این اجزای کوچک بیشترین منحنی‌ها و خطوطی هستند که ما در طبیعت می‌بینیم. یعنی خط‌نگاران و خوش‌نویسان ما خط را به طبیعت و ذوق و زندگی ایرانی نزدیک کرده‌اند.

می‌خواهم این را به عنوان کشفی که بیست سال است دارم روی آن کار می‌کنم و ـ در سال ۲۰۰۵ هم از نظر علمی نشان داده شد ـ نشان دهم. چون هم ما به نوع تحقیق هنرمندانه و هم به نوع تحقیق علمی احتیاج داریم و هرکدام، دیگری را کامل می‌کند و یک مثال مشخص در این مورد می‌زند.

با تابلوهای خودم نشان می‌دهم مثلاً چگونه وقتی به یک گنبد از بیرون نگاه می‌کنیم‌، براساس همان چهار سو درست شده است‌‌. وقتی خوب نگاهش کنید و پرهایش را باز کنید مثل یک گل صحرایی است که پرپر شده باشد. من این‌ها را بر اساس نقاشی و طراحی جلو بردم.